Φωτιές 1981-2012 στη Χίο

Τι οπλίζει τα χέρια των εμπρηστών – Κραυγαλέα παραδείγματα αλλαγής χρήσης γης – Στοιχεία από τον Αντώνη Τσατσαρώνη

http://www.aplotaria.gr/chios-fires-1981-2012/

Σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Κλειδού με θέμα την δασοπροστασία και τον εθελοντισμό, ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Οικολογίας Αντώνης Τσατσαρώνης αναφέρθηκε σε όλες τις μεγάλες πυρκαγιές που από το 1981 μέχρι και σήμερα έχουν κατακάψει το σύνολο σχεδόν των δασικών εκτάσεων της Χίου και τόνισε ότι το κυριότερο κίνητρο των εκ προθέσεων εμπρησμών είναι η αλλαγή χρήσης γης που συχνά ακολουθεί τις πυρκαγιές.

Σταχυολογώντας τα σημαντικότερα σημεία από την εισήγησή του, θα αναφερθούμε εν συντομία σε συγκεκριμένα, κραυγαλέα παραδείγματα που αποδεικνύουν την εγκληματική αδιαφορία της Πολιτείας τα τελευταία 32 χρόνια, που έχει επιτρέψει αποχαρακτηρισμούς αναδασωτέων περιοχών, «κυριαρχία» του δευτέρου σημαντικότερου μετά τον άνθρωπο εχθρού των αναδασωτέων περιοχών, του κατσικιού και διανοίξεις παράνομων δρόμων σε εναπομείναντα δάση και αναδασωτέες περιοχές, με πρόσχημα την πυροφύλαξη.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποχαρακτηρισμού αποτελούν δυο περιοχές στον Γιώσωνα Καρδαμύλων, που με απόφαση των τότε Νομαρχών κου Γύφτουλα και Βασιλάκου πριν από κάποια χρόνια, παρά την αρνητική εισήγηση του Δασάρχη Κατσικάτσου για μια εξ αυτών, από αναδασωτέες γίνηκαν ωραία οικόπεδα, που σήμερα φιλοξενούν 3-4 υπέροχες βίλες. Για την συγκεκριμένη περιοχή δεν είχε εκδηλωθεί κανένα ενδιαφέρον για αποχαρακτηρισμό πριν καεί, κάτι που έγινε αμέσως μετά την πυρκαγιά… Άλλο ένα ενδιαφέρον παράδειγμα είναι η περίπτωση του Κορακάρη, όπου παρά τις τρεις προηγούμενες αποφάσεις του Ελληνικού κράτους από το 1961 που τον όριζαν σαν αναδασωτέα περιοχή και ιδιωτικό δάσος, σε μια νύκτα, παραμονές Πρωτοχρονιάς του 2000, άλλαξε χρήση γης και από περιοχή δασικού χαρακτήρα, χαρακτηρίστηκε ως χορτολιβαδική. Η πολυδάπανη προσφυγή του Συλλόγου Οικολογίας στο ΣτΕ γλίτωσε (προς το παρόν;) τα χειρότερα. Άλλη μια προσπάθεια αποχαρακτηρισμού είχε γίνει στην περιοχή Κοπριές, αλλά πάλι ο αγώνας των κατοίκων και του Συλλόγου Σιφη – Κοφινά την απέτρεψαν. Ο Αντώνης Τσατσαρώνης δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην υπόθεση τωνανεμογεννητριών Iberdrola, καυτηριάζοντας την ευκολία με την οποία το Δημοτικό Συμβούλιο Ομηρούπολης και το Περιφερειακό, παραχώρησαν στην Ισπανική πολυεθνική πάνω από το 12% του εδάφους του νησιού μας. Μιας περιοχής υποτίθεται αναδασωτέας, στην οποία πλέον θα συντελεστεί τελεσίδικα αλλαγή χρήση γης με μπετά, εκσκαφές και μπάζα, αν χαθεί ο αγώνας των πολιτών που αντιδρούν στα σχέδια αυτά.

Η εγκατάσταση ποιμνιοστασίων σε περιοχές που πριν καούν δεν υπήρχαν, είναι άλλη μία παράνομη πρακτική που συντελεί στην αλλαγή χρήσης γης. Τέτοιες περιπτώσεις είχαμε στη Σιδηρούντα, στις Αμάδες, στο Βίκυ και αλλού. Στα Καμπιά για παράδειγμα, η εγκατάσταση 1500 κατσικιών μέσα στην αναδασωτέα περιοχή, δεν επιτρέπει το μοναδικό μεικτό δάσος που βρίσκεται σε διαδικασία φυσικής αναγέννησης να ανακάμψει, όχι μόνο από την υπερβόσκηση, αλλά και από το ποδοπάτημα των χιλιάδων κατσικιών. Δυστυχώς, όπως σημειώνει ο κ. Τσατσαρώνης, τις περισσότερες φορές από την επομένη μέρα της φωτιάς τα κατσίκια βόσκουν ελεύθερα στα καμμένα, μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες φυσικής αναδάσωσης. (Ελίντα, Σιδηρούντα, Κηπουριές κλπ).

Όλα αυτά τα χρόνια γίναμε μάρτυρες παράνομων διανοίξεων δρόμων, που δεν πυροφυλάσονται όπως ο νόμος και η λογική ορίζει, αλλά παραμένουν αφύλακτοι, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να χρησιμοποιούνται ακόμα και από τους ίδιους τους εμπρηστές, όπως το 1992 στα Καμπιά. Οι δασικοί δρόμοι συχνά χρησιμοποιούνται από λαθροθήρες (π.χ. φόλες σε αλεπούδες όπως στο Καμπανάρι), από λαθροϋλοτόμους, από καταπατητές για την δημιουργία χωραφιών και εν δυνάμει οικοπέδων και από πολίτες που εποφθαλμιούν την περιοχή, για την εγκατάστασηποιμνιοστασίων, όπως στη Σφηκούντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα δρόμου που έγινε με πρόσχημα την πυροπροστασία αποτελεί ο περίφημος δρομάκος που διάνοιξε την δεκαετία του ’90 η Τοπική αυτοδιοίκηση στο Ναγό. Μέσα σε λίγα χρόνια, ο Ναγός μετατράπηκε από Άλσος Ιερόν Πατρώου Διός σε «άλσος πολυκατοικιών». Οι δασικοί δρόμοι, πάντα σύμφωνα με τον κ. Τσατσαρώνη, δεν μπορούν να κόψουν την πορεία της πυρκαγιάς όταν φυσάει πολύ δυνατός αέρας. Τρανή απόδειξη, πέρσι στη μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου, οι κάφτρες ταξίδεψαν εκατοντάδες μέτρα και έφτασαν στο νησάκι του Αγίου Στεφάνουαπέναντι από τα Μεστά!

Επίσης, υπηρεσίες κατά καιρούς έχουν δείξει αδιαφορία σε συγκεκριμένες καταγγελίες πολιτών και συλλόγων, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο απροθυμίας της Πολιτείας να προστατέψει το δασικό πλούτο του νησιού. Παραδείγματος χάρη, ο Σύλλογος Οικολογίας κατήγγειλε δημόσια σαν υπεύθυνο και ηθικό αυτουργό εμπρησμού συγκεκριμένο πρόεδρο χωριού, ο οποίος είχε απειλήσει τρία μέλη του Συλλόγου σε διαφορετικές στιγμές, πως αν δεν τον άφηναν να ανοίξει συγκεκριμένο δρόμο, θα έβαζε φωτιά. Η περιοχή κάηκε, αλλά καμία υπηρεσία δεν διερεύνησε την καταγγελία… Πέραν τούτου, η Πολιτεία έδειξε απροθυμία για την κήρυξη περιοχών όπως η Κλειδού σε προστατευόμενες, παρότι γι’ αυτό συνηγορούσαν Ευρωπαϊκοί και Διεθνείς κανονισμοί. Δυστυχώς όπου είχαμε τέτοιου είδους κηρύξεις (περιοχές Natura και υδροβιότοποι), σήμερα οι τόποι αυτοί έχουνε μπει στο στόχαστρο των πολιτευτών.

Δυστυχώς, είναι πάρα πολλά τα παραδείγματα «μετάλλαξης» περιοχών που πριν από την φωτιά ήταν δάσος και μετά –ως εκ θαύματος– γέμισαν με συρματοπλέγματα, εκσκαφές, τσιμέντα, αποψιλώσεις, χωράφια, δρόμους, σπίτια, βίλες, σκουπίδια… Βλυχάδα, Γιόσωνας, Σιδηρούντα, Παραλία Παπαλιά, Πραστιά, Καμπιά, Ποταμοί και Διδύμες Μεστών, Κλειδού, Καρδάμυλα, Περιβολάκι, Τραχήλι Λιθιού, Λιθί, Κάτω Λάκκος κλπ. Κλείνουμε με μία φράση του κ. Τσατσαρώνη, που περιγράφει πολύ εύστοχα την παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας και το πελατειακό σύστημα διοίκησης. «Για να σταματήσουν οι συνειδητοί εμπρησμοί και να μην επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο, να θρηνούμε κάθε δεκαετία πάνω από το καμένο σώμα του νησιού μας, θα πρέπει να εκλείψουν οι αιτίες που τις προκαλούν (καταπατήσεις γης, αλλαγή χρήσης γης, άναρχες επεκτάσεις οικισμών, άναρχη τουριστική ανάπτυξη, οικιστική πίεση εκτός σχεδίου πόλεως, άναρχη γενικά οικοδόμηση κτλ). Οι αιτίες όμως αυτές, εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα μας, παραμένουν άλυτες, αφού απ ότι φαίνεται είναι αυτές που τρέφουν το πολιτικό μας σύστημα, αλλά και την κοινωνική μας υπόσταση».