Γράφει η Μαρία Παναγιωτοπούλου / Διαιτολόγος – Διατροφολόγος / m.panagiotopoulou@hotmail.com
Δακρύζει το Αιγαίο; Είναι δυνατόν; Και όμως είναι… Όχι όλο το Αιγαίο, αλλά μόνο η Χίος και ειδικότερα το νότιο μέρος της. Εκεί, από τον 3ο αιώνα καλλιεργείται το φυτό της μαστίχας, ο σχίνος. Η παράδοση του νησιού λέει ότι οι σχίνοι άρχισαν να δακρύζουν όταν μαρτύρησε ο Άγιος Ισίδωρος από τους Ρωμαίους. Ο σχίνος ευδοκιμεί στην Μεσόγειο, αλλά μόνο στην Χίο “δακρύζει”. Είναι ένας αειθαλής, πυκνόφυλλος θάμνος, ο οποίος μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι και τα 3 μέτρα. Στο νησί της Χίου καλλιεργείται μια ιδιαίτερη ποικιλία, ο μαστιχοφόρος σχίνος, από τον οποίο εξάγεται μια φυσική ρυτίνη, η μαστίχα. Το χρώμα της είναι υπόλευκο – υποκίτρινο και είναι ημιδιαφανής έως διαφανής.
Το δέντρο βρίσκεται στο πικ της ανάπτυξής του μετά από 40 – 50 χρόνια ενώ ζει περίπου 100 χρόνια. Δεν καλλιεργείται πουθενά αλλού στην Ελλάδα, εκτός από την Χίο. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας :
Του μικροκλίματος του νησιού, αφού οι χειμώνες είναι ήπιοι και τα καλοκαίρια ξηρά κάτι που ευνοεί το “στέγνωμα” της μαστίχας.
Του ευγονισμού, δηλαδή της διασταύρωσης και του πολλαπλασιασμού των δέντρων με στόχο την παραγωγή μιας καλύτερης ποιότητας ρητίνης.
Της ασβεστολυθικής σύστασης του εδάφους.
Η συλλογή της μαστίχας γίνεται με παραδοσιακό τρόπο. Σχίζεται ο κορμός του δέντρου σε συγκεκριμένα σημεία και η μαστίχα ρέει. Σταθεροποιείται μετά από δεκαπέντε μέρες και τότε αρχίζει η συλλογή της, η οποία διαρκεί από το Δεκαπενταύγουστο έως και τα μέσα του Σεπτέμβρη. Η αρχική γεύση της μαστίχας είναι πικρή. Γρήγορα όμως υποχωρεί αφήνοντας ένα ιδιαίτερο άρωμα. Η μέση ετήσια απόδοση είναι 150 – 180γρ μαστίχας ανά δένδρο. Στα Μαστιχοχώρια(Λιθίο, Βέσσα, Ελάτα, Μεστά, Ολύμποι, Πυργί, Αρμόλια, Καλαμωτή, κ.α.) η παραγωγή της μαστίχας αποτελεί το κέντρο της κοινωνικής ζωής. Μάλιστα, από το 1997 έχει χαρακτηριστεί ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης βάσει του υπ’ αριθμ. 123/1997 Κανονισμού (L0224/24-1-97) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει καταχωρηθεί στον σχετικό Κοινοτικό Κατάλογο των Προϊόντων Π.Ο.Π. Αυτό σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά της μαστίχας οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον και όσο αναφορά στη παραγωγή, στη μεταποίηση και στην επεξεργασία λαμβάνουν χώρα σε οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή. Βάση, λοιπόν, αυτού του κανονισμού η μαστίχα Χίου προστατεύεται από την πώληση οποιασδήποτε ανταγωνιστικής απομίμησης που θα υπεξαιρούσε τη φήμη της Ονομασίας Προέλευσης. Επομένως, το σύνολο της παραγωγής της μαστίχας επεξεργάζεται, συσκευάζεται και εμπορεύεται διεθνώς από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου.
Από αρχαιοτάτων χρόνων έχει αναγνωριστεί η σημασία της. Εκτός από το μοναδικό άρωμά της, υπάρχει και ένα πλήθος θεραπευτικών ιδιοτήτων που της είχαν αναγνωριστεί. Υπήρξε η πρώτη φυσική τσίχλα και χρησιμοποιούνταν για τον καθαρισμό των δοντιών και τη φρεσκάδα της αναπνοής. Η χρήση της είχε εξαπλωθεί και στον τομέα της κοσμετολογίας, της φαρμακευτικής και της φαρμακοποιίας. Επίσης, είχε διαπιστωθεί η συμβολή της στην υγεία του ανθρώπου, αφού ανακούφιζε από διάφορες παθήσεις.
Στις μέρες μας, η επιστημονική έρευνα έρχεται να τεκμηριώσει όλα όσα εμπειρικά είχαν καταγραφεί προηγουμένως. Έρευνες, λοιπόν καταδεικνύουν την αντισηπτική, επουλωτική και αντιφλεγμονώδη δράση της έναντι παθήσεων όπως οι περιοδοντίτιδες, οι οισοφαγίτιδες, οι γαστρίτιδες, τα έλκη, οι κολίτιδες και οι αιμορροΐδες, χάρις στο ελεανολικό και ολεανολικό οξύ. Πιο συγκεκριμένα, η μαστίχα βοηθά στην αντιμετώπιση του δωδεκαδακτυλικού έλκους μιας και αναστέλλει την ανάπτυξη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Το βακτήριο αυτό βρίσκεται στο στομάχι, προκαλεί μεταβολές στην κυτταρική δομή του και ευθύνεται για την ανάπτυξη δωδεκαδακτυλικού έλκους κατά 90% και κατά 60% για την ανάπτυξη γαστρικού έλκους. Ακόμα, καταπολεμά την δυσπεψία και τον τυμπανισμό μιας και κατά το μάσημα της μαστίχας παράγεται σάλιο και γαστρικό υγρό, τα οποία διευκολύνουν την πέψη.
Οι ιδιότητες της μαστίχας δεν σταματούν εκεί. Βοηθά στην αποσκλήρυνση όγκων στον πρωκτό, στο στήθος, στο ήπαρ, στις παρωτίδες, στο στομάχι, στο έντερο και στον οισοφάγο. Έχει αντιβηχική, αφροδισιακή, διουρητική και αποχρεμπτική δράση. Είναι ένα από τα φυσικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της μαστίτιδας και της ακμής.
Φαίνεται επίσης να μειώνει την συγκέντρωση της χοληστερόλης στο αίμα και δη της κακής χοληστερόλης(LDL) με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος για ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Εξαιτίας των πολυφαινολών, η μαστίχα μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου, αυξάνει την καλή χοληστερόλη(HDL), προσφέρει αντικαρκινική δράση, προστατεύει το αναπνευστικό σύστημα και θωρακίζει τον οργανισμό από τις διάφορες αλλεργίες. Οι πολυφαινόλες είναι αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες προστατεύουν τους ιστούς και τα κύτταρα του οργανισμού από την παρουσία των ελεύθερων ριζών. Η μαστίχα κατέχει ιδιαίτερη θέση και στον τομέα της οδοντιατρικής. Το μάσημα της συμβάλλει στην διατήρηση της υγιεινής της στοματικής κοιλότητας. Καταπολεμά την κακοσμία και η συστηματική χρήσης της περιορίζει τον σχηματισμό της πλάκας.
Σήμερα, η μαστίχα Χίου εξάγεται σ’ όλο τον κόσμο. Την συναντάμε σε μορφή σαπουνιού, σαμπουάν, οδοντόκρεμας και κρέμας προσώπου. Γνωστό επίσης είναι και το λικέρ μαστίχας. Χρησιμεύει στην παραγωγή προϊόντων όπως: αρτοσκευάσματα, γλυκά, μαρμελάδες, παγωτά, τσίχλες, καραμέλες, ροφήματα όπως ο καφέ και το τσάι, σοκολάτες, κ.α. Μην ξεχνάτε και το γνωστό σ’ όλους υποβρύχιο. Το καλοκαίρι του 2012, η Χίος και ειδικότερα το νότιο τμήμα της, έγινε σχεδόν στάχτη. Πολλά μαστιχόδεντρα καταστράφηκαν και η οικονομία του νησιού δέχτηκε ισχυρό πλήγμα. Χρειάζεται χρόνος για να αναγεννηθεί η περιοχή αφού μόνο το 10% των νέων μαστιχόδεντρων θα ευδοκιμήσει και θα αποδώσει μετά από 5 – 7 χρόνια. Γι’ αυτό λοιπόν θυμηθείτε τις παραπάνω ιδιότητες και προτιμήστε ένα αμιγώς ελληνικό, φυσικό προϊόν.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου